Dział etnograficzny jest najstarszym działem muzeum zajmującym się dokumentowaniem kultury materialnej, społecznej i duchowej mieszkańców powiatu hrubieszowskiego, ze szczególnym naciskiem na początek XX w., po czasy współczesne. Zgromadzono do tej pory ponad 1000 przedmiotów, związanych przede wszystkim z rolnictwem oraz różnymi rzemiosłami. Z przedmiotów rękodzielniczych przeważają wyroby ceramicznych naczyń z początku II połowy XX w., autorstwa: Antoniego Kozła, Mariana Ufnala, J. E. Fariana, Piotra Borysa oraz Feliksa, Kazimierza i Mieczysława Madejskich.
Bardzo dużą część zbiorów stanowi wyposażenie wnętrza mieszkalnego oraz elementy ubioru i stroju mieszkańców hrubieszowskiej wsi. Wśród eksponatów związanych z kulturą materialną na szczególną uwagę zasługuje socha znaleziona przez uczniów na strychu Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie. Eksponat został przekazany do zbiorów etnograficznych przez Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie, a pochodzi prawdopodobnie z przedwojennej szkolnej izby muzealnej prowadzonej przez Mariana Barusia.
W zakresie sztuki ludowej przeważa współczesna plastyka twórców nieprofesjonalnych, między innymi Stanisława Karulaka, Jana Pyry, Romana Gajewskiego czy Tadeusza Jezierskiego - ze szczególnym naciskiem na twórczość Stanisława Karulaka, zwanego „hrubieszowskim Nikiforem”. Nieznanego przez lata artystę amatora odkrył prezes TRH Wincenty Piątak, dzięki któremu do zbiorów muzeum trafiło dużo cennych eksponatów.
W dziale licznie prezentowana jest również plastyka obrzędowa, w tym duży zbiór zdobionych jaj wielkanocnych i palm. Chlubą kolekcji są również wspaniałe pająki, wycinanki, a także ozdoby na choinkę. Cenne muzealia stanowią prace Kazimiery Wiśniewskiej i Władysławy Grudzińskiej.