Wystawy stałe

---

Wystawa stała - historia

Ekspozycja historyczna ukazuje historię Hrubieszowa i ziemi hrubieszowskiej od średniowiecza do połowy XX wieku. Zgromadzone na niej zabytki stanowią świadectwo bogatej historii naszego regionu. Wśród eksponatów znajdują się zbiory militariów (XVII-XX w.), numizmatów oraz dzieła sztuki ukazujące wielokulturową przeszłość miasta oraz jego historię. Osobną część stanowi ekspozycja przedstawiająca dzieje Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego i postać jego założyciela oraz patrona Muzeum - Stanisława Staszica. Na wystawie zgromadzone są dokumenty i fotografie ukazujące historię TRH.

Wystawa stała - sztuka

W ramach ekspozycji stałych z zakresu sztuki prezentowane są trzy wystawy:

I. „Galeria twórczości Pawła Gajewskiego”,
II. „Historia dworu i rodziny du Chateau”,
III. „Galeria znanych postaci Ziemi Hrubieszowskiej”

I. „Galeria twórczości Pawła Gajewskiego” to jedyna w kraju wystawa prac tego artysty, a hrubieszowskie muzeum jest jedyną w Polsce instytucją, która prowadzi badania naukowe nad jego życiem i twórczością, czego efektem było opublikowanie w 2016 r. katalogu pt. „Malarstwo Pawła Gajewskiego w zbiorach Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie” (publikacja została dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego).

Paweł Gajewski urodził się na ziemi hrubieszowskiej, w miejscowości Drogojówka, 18 grudnia 1889 r. Był absolwentem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, uczniem Wojciecha Weissa, doskonałym pedagogiem związanym ze środowiskiem lwowskim, krakowskim, zamojskim, hrubieszowskim, sopockim, warszawskim i gdańskim. Intensywnie zajmował się również mozaiką, ceramiką i snycerką. Wraz z bratem Szczepanem zakładał i prowadził na ziemi hrubieszowskiej Społeczne Szkoły Przemysłu Ludowego, gdzie z sukcesami praktykowano tkactwo, rzeźbę i garncarstwo. II wojna światowa dotkliwie doświadczyła nie tylko samego malarza (był więźniem obozów koncentracyjnych), lecz również znaczną część jego dorobku twórczego (duża ilość dzieł zagrabionych, zaginionych, rozproszonych, zniszczonych), w związku z tym kolekcja dzieł Pawła Gajewskiego ma dla hrubieszowskiego muzeum szczególną wartość historyczną, kulturową i artystyczną.

Na wystawie prezentowanej we wschodniej oficynie budynku ukazane są obrazy olejne przedstawiające głównie portrety, a pośród nich portret rodzinny pt. „Rodzina robotnicza”, będący dziełem nacechowanym niezwykłymi emocjami i charakteryzującym się wyjątkowym nastrojem. Bardzo ciekawy stylistycznie i odznaczający się bogatą symboliką jest cykl okazałych prac, stworzony w 1928 r., przedstawiający trzy z pór roku („Wiosna”, „Lato”, „Jesień”). Zdobione drewnianymi, malowanymi na złoto ramami wykonanymi przez Pawła Gajewskiego dzieła przyciągają uwagę. Można tu również zobaczyć portret Marii du Chateau – ostatniej właścicielki dworku, który obecnie jest siedzibą muzeum. Obraz w formie kwadratu oprawiony jest w misternie rzeźbioną motywami roślinnymi ramę. Postać kobiety ukazana jest w dość rzadkim i wymagającym od artysty dobrego warsztatu ujęciu, mianowicie w pozycji siedzącej skierowana całym ciałem na wprost do widza. Gajewskiemu udało się zachować nienaruszoną głębię perspektywiczną modelowaną dobrym światłocieniem i nienaganną kolorystyką.

II. „Historia dworu i rodziny du Chateau” to wystawa, której nie mogło zabraknąć w muzeum, którego siedziba zawdzięcza swój przydomek rodzinie przez dziesięciolecia i pokolenia tworzącej historię charakterystycznego dworu położonego w samym sercu miasta. Rodzina, z której członkami utrzymujemy kontakt po dziś, wciąż jest wspominana przez mieszkańców z wielkim sentymentem, a losy dworku wzbudzają ciekawość. Było zatem naszą powinnością stworzenie wystawy, która przywoła stare dzieje i pozwoli przenieść się zwiedzającym do dawnego dworskiego salonu, gdzie pośród nastrojowych eksponatów istnieje możliwość przeczytania o historii rodziny i budynku.

III. „Galeria znanych postaci Ziemi Hrubieszowskiej”. Na holu prowadzącym do wschodniej oficyny ukazane są obrazy olejne przedstawiające portrety znanych postaci związanych z Hrubieszowem i okolicami. Autorką większości prezentowanych prac jest Helena Piekarz — malarka mieszkająca i tworząca w Hrubieszowie. Przy każdym portrecie widnieje krótka notka biograficzna.

Wystawa stała - archeologia

Wystawa stała zabytków archeologicznych obejmuje dwie sale hrubieszowskiego muzeum. Pierwsza z sal prezentuje najdawniejsze dzieje Kotliny Hrubieszowskiej. Z gromadzone są tam niezwykle ciekawe, unikatowe pod względem form naczynia ceramiczne kultur archeologicznych pierwszych rolników z epoki neolitu oraz początków epoki brązu, prezentowane chronologicznie w towarzystwie narzędzi kamiennych, krzemiennych i kościanych oraz ozdób miedzianych, paciorków fajansowych czy zawieszek z bursztynu. Szczególna uwaga zwrócona jest także na dawne rzemiosła i sposoby wykorzystania wspomnianych przedmiotów w życiu codziennym (kultura pucharów lejkowatych – IV-III tys. p.n.e.) oraz na zwyczaje pogrzebowe kultury lubelsko-wołyńskiej (V-IV tys. p.n.e.) i kultury strzyżowskiej (I poł II tys. p.n.e.). Każda z przedstawianych kultur opatrzona jest planszą tematyczną z podstawowymi informacjami, na jej temat oraz poszerzona o część ilustracyjną. Zabytki znajdujące się w tej części ekspozycji pochodzą głównie z badań w Gródku, Stefankowicach, Hrubieszowie-Podgórzu, Alojzowie czy Czerniczynie oraz przypadkowe odkrycia zabytków z Dziekanowa i kilku innych miejscowości regionu. Druga sala poświęcona jest epokom brązu i żelaza. Zgromadzone zbiory kultur: trzcinieckiej, łużyckiej czy pomorskiej (II-I tys. p.n.e.), pochodzą przede wszystkim z badań archeologicznych w Gródku, Łuszczowie i Hrubieszowie-Podgórzu. Przedstawione zostały charakterystyczne dla tych społeczności formy pochówków, polegające na umieszczaniu spalonych szczątków ludzkich w specjalnie do tego celu przygotowanych glinianych popielnicach. Oddzielne gabloty przeznaczone zostały dla okresu rzymskiego w Kotlinie Hrubieszowskiej (I-V w. n.e.), prezentujące przede wszystkim niezwykle ciekawe zabytki związane ze znanymi w całej Europie i poza nią, Gotami z Masłomęcza (II-IV w. n.e.). Zaprezentowana jest m.in. rekonstrukcja pochówku kobiety z bogatym wyposażeniem w postaci biżuterii oraz… z głowami trzech innych kobiet. Szczególne miejsce w zbiorach z tego okresu ma skarb denarów rzymskich z Wilkowa oraz aureus Postumusa z lat 259-268. Na stałej ekspozycji znajdują się również liczne zabytki z okresu średniowiecza. Wiele z nich stanowi czytelny dowód dalekosiężnych kontaktów handlowych regionu hrubieszowskiego znajdującego się we wczesnym średniowieczu na szeroko pojętym polsko-ruskim pograniczu (X-XIII w.). Są to m.in. fragmenty ruskich szklanych bransoletek, pierścienie, guzy i dzwonki oraz wykonane z łupku owruckiego przęśliki. Średniowieczne zbiory uzupełniają gliniane naczynia, pochodzące głownie z Hrubieszowa Podgórza i Teptiukowa, egzemplarze broni i narzędzi rolniczych.

Wystawa stała - etnograficzna

Wystawa etnograficzna składa się z trzech części. W pierwszej zaprezentowano sztukę ludową regionu hrubieszowskiego: rzeźby Jana Pyry, Romana Gajewskiego oraz obrazy i rzeźby Stanisława Karulaka, nazywanego „Hrubieszowskim Nikiforem”. Ekspozycję dopełnia kapliczka domowa oraz XVIII-wieczne rzeźby świątków z kapliczek przydrożnych. W drugiej części pokazany został hrubieszowski strój ludowy: kobiecy i męski, z bogatym haftem krzyżykowym, oraz narzędzia służące do produkcji materiału. W trzeciej części zaprezentowano narzędzia i przedmioty codziennego użytku.: naczynia gliniane, metalowe oraz klepkowe. Ciekawostką wartą podkreślenia jest wiklinowa kołyska podwieszana do sufitu.

---

---

---

(C)2009 Muzeum im. ks. St. Staszica - wszelkie prawa zastrzeżone

autor strony: Tombi