W czasach kształtowania się państwowości Polski i Rusi dzieje ich pogranicza to kalejdoskop szybko następujących zmian, tworzenia i przenoszenia granic, napływu i ścierania różnych oddziaływań. Zmienne losy tych terenów opisane w starodawnych księgach wielokrotnie omawiano, analizowano i dyskutowano nad ich przebiegiem. Nie zawsze uczone dysputy dawały jednoznaczne wyniki. Dla archeologów najważniejszą kroniką tych terenów są ślady utrwalone w ziemi. Odkrywane mozolnie od wielu lat pozwalają na odtworzenie nie tylko ważnych wydarzeń – politycznych i militarnych. Ukazują codzienne życie ówczesnych mieszkańców tych ziem, ich zmagania z naturą w zdobywaniu pożywienia, rozwój wielu technik i umiejętności rękodzielniczych, a nawet tajemnice wiary.
Prezentowane na wystawie eksponaty pozyskały ekspedycje archeologiczne w czasie prac wykopaliskowych, choć nie tylko, prowadzonych od lat 30. XX wieku po dokonania ostatnich sezonów. Zabytki te, pochodzące ze zbiorów instytucji naukowych, muzealnych oraz prywatnych, są cennym źródłem wiedzy o wielu dziedzinach życia i świadectwem różnych zdarzeń omawianych w wielu opracowaniach i artykułach naukowych.. Przedstawiana ekspozycja ma ukazać trudny i burzliwy okres kształtowania polskiej państwowości na wschodnich rubieżach, z niezwykłą mozaiką rodzimych tradycji przeplatających się z odmiennymi obyczajami i śladem różnorodnych oddziaływań kulturowych i etnicznych.
Zabytki prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów:
- Muzeum im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie
- Muzeum Zamojskiego w Zamościu
- Muzeum Regionalnego im. dra J. Petera w Tomaszowie
- Muzeum Kresów w Lubaczowie
- Muzeum Ziemi Chełmskiej im. W. Ambroziewicza w Chełmie
oraz ze zbiorów prywatnych S. Gołuba i R. Romaniszyna
Scenariusz wystawy przygotowało Muzeum Archeologiczne w Biskupinie wspólnie z placówkami muzealnymi naszego regionu.
Wystawa będzie czynna do 15 marca 2012 roku.